BRE odpowiada – część pierwsza: co zmieni wyrok SOKiK?

Czy BRE bank (właściciel marek mbank i multibank) postanowił zmienić podejście do klientów skupionych wokół inicjatyw nabiciwbrebank.pl i mstop.pl? Z ostatnich wypowiedzi pracowników banku na różnych forach i z komunikatów na oficjalnych stronach banku wynika, że tak. Tylko chyba w złym dla klientów kierunku… Co gorsza, bank stosuje politykę dezinformacyjną i być może wprowadza klientów i osoby postronne w błąd (po raz kolejny).

W tym cyklu artykułów spróbujemy skomentować wpisy umieszczone w oficjalnym komunikacie BRE tak, aby każdy mógł samodzielnie ocenić postępowanie BRE banku i jego politykę informacyjną.

Cykl wpisów „BREdnie?” poświęcamy w całości komentarzowi do pytań i odpowiedzi zawartych na stronie: http://media.brebank.pl/press/kredyty_hipoteczne/pytania_i_odpowiedzi.

Pytanie 1:
Co zmieni wyrok SOKiK-u uznający niektóre zapisy w umowach kredytowych BRE Banku za wadliwe?

BRE

Rozprawa poświęcona jest zapisom w umowach, które w BRE Banku dotyczyły kredytu w linii zabezpieczonego hipoteką, udzielanego w złotych polskich. UOKiK kwestionuje zapis dotyczący warunków, w których zarząd banku może zmieniać oprocentowanie takich pożyczek. Jednak BRE Bank już nie stosuje takich rozwiązań. W związku z tym wyrok sądu spowoduje jedynie, że nie będzie można powrócić do stosowania takich zapisów (znajdą się one na liście klauzul zakazanych). Wyrok oznaczałby konieczność usunięcia zapisów z umów zawieranych obecnie z Klientami. Poza tym, w związku z zaprzestaniem stosowania ich przez bank, SOKiK nie może nałożyć na bank kary finansowej. [źródło]

Komentarz

Z punktu widzenia interesów konsumenta ważne jest to, aby wzorzec umowny był dla niego zrozumiały tj., został sformułowany w sposób jasny i nie budzący wątpliwości interpretacyjnych.

Kontrola incydentalna (in conreto) polega na kontroli treści umowy zaczerpniętej z wzorca. Sankcja przy tej kontroli polega na tym, że postanowienie umowne uznane za niedozwolone staję się bezskuteczne (nie wiąże), natomiast umowa jest wiążąca w pozostałym zakresie. Innymi słowy nie następuje tu upadek całej umowy. Sankcja ta niewątpliwie jest dotkliwa dla przedsiębiorcy, zważywszy, że usuwa z umowy to właśnie postanowienie, które obliczone było na przysporzenie mu jakiejś korzyści.

Kontrola abstrakcyjna polega na kontroli wzorca jako takiego, w oderwaniu od konkretnej umowy, której wzorzec dotyczy. Ocenie podlega treść postanowienia wzorca, a nie sposób jego wykorzystania, czy jego powszechność w analogicznych wzorach konkurencyjnych przedsiębiorców. Ocena znaczenia postanowień wzorca umowy następuje w oderwaniu od warunków ekonomicznych i gospodarczych działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę, którego wzorzec podlega kontroli w tym trybie. Ochrona zbiorowych interesów konsumentów przed negatywnymi skutkami stosowania w obrocie gospodarczym wzorców umownych nie byłaby bowiem możliwa bez przeprowadzenia abstrakcyjnej kontroli wzorców oraz bez umożliwienia osobom, które nie brały udziału w procesie (konsumentom i przedsiębiorcom) dokonania oceny, jakie wzorce nie są dozwolone. W razie uwzględnienia powództwa sąd gospodarczy, kierując się przepisami art. 384-385, orzeka, że konkretne, zaskarżone postanowienia wzorca umowy są niedozwolone i zakazuje ich stosowania (art. 479 §1 k.p.c.). Zgodnie z art. 479 k.p.c., wyrok ma – od chwili wpisania do odpowiedniego rejestru (rejestru klauzul abuzywnych) – skutek także wobec osób trzecich.

Istniejące dotychczas w literaturze i orzecznictwie wątpliwości dotyczące skutków wpisu klauzuli do rejestru zostały rozwiązane w podjętej przez Sąd Najwyższy uchwale z dnia 13 lipca 2006 roku w sprawie III SZP 3/06, uznającej, że stosowanie postanowień wzorców o treści tożsamej z treścią postanowień uznanych za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wpisanych do rejestru, o którym mowa w art. 479 §2 k.p.c., może być uznane w stosunku do innego przedsiębiorcy za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów (poprzedni art. 23 a ust. 2 u.o.k.k. – obecnie art. 24 ust. 2 pkt 1 u.o.k.k.). Zaakceptowanie odmiennego stanowiska przyczyniłoby się do obchodzenia przez przedsiębiorców przepisów art. 385 k.c. oraz art. 479 k.p.c. i w konsekwencji prowadziłoby do podważenia skuteczności całego systemu.

Reasumując należy wskazać, iż za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów może być uznane:

  • dalsze stosowanie postanowienia uznanego za niedozwolone i wpisanego do rejestru klauzul abuzywnych przez przedsiębiorcę, który był stroną postępowania,
  • stosowanie przez przedsiębiorcę postanowienia uznanego za niedozwolone i wpisanego do rejestru klauzul abuzywnych, który nie był stroną postępowania,
  • zaprzestanie przez przedsiębiorcę, który był stroną postępowania stosowania postanowienia uznanego za niedozwolone i wpisane do rejestru klauzul abuzywnych, ale rozpoczęcie stosowania przez niego klauzuli, która jest treściowo identyczna z postanowieniem uznanym za niedozwolone,
  • stosowanie przez innego przedsiębiorcę klauzuli, która nie będąc treściowo identyczna z postanowieniami wzorca wpisanego do rejestru, wywołuje ten sam skutek.

[źródło]

Klauzula z pozwu, która wg UOKiKu jest niezgodna z prawem, rażąco naruszając prawa konsumenta brzmi:

Stopa procentowa Kredytu może ulegać zmianom w okresie trwania Umowy w przypadku zmiany, co najmniej jednego z następujących parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego:
a) oprocentowania lokat międzybankowych (stawek WIBID/WIBOR),

b) rentowności bonów skarbowych, obligacji Skarbu Państwa,
c) zmiany stóp procentowych NBP
oraz w zakresie wynikającym ze zmiany tych parametrów.

Klauzula, którą mają w swoich umowach Klienci tzw. starego portfela w CHF brzmi:

Zmiana wysokości oprocentowania Kredytu może nastąpić w przypadku zmiany stopy referencyjnej określonej dla danej waluty oraz zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju (lub krajów zrzeszonych w Unii Europejskiej), którego waluta jest podstawą waloryzacji.

UOKiK zdecydował się zaskarżyć tzw. klauzulę tożsamą (czyli zapisy podobnie brzmiące i rodzące te same skutki prawne), gdyż w myśl prawa tj. Art. 479[39]. Kodeksu Postępowania Cywilnego „Z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesięcy”. BRE BANK nie stosuje takich zapisów od końca 2006 roku w nowych wzorcach umownych, więc UOKiK bał się odrzucenia wniosku jako niezasadny.

Takich obaw nie miało Stowarzyszenie Lexus, które interpretuje ten zapis (tj. Art. 479 KPC) inaczej ? ?skoro bank dokonuję na jego podstawie obecnie zmian oprocentowania, tzn. że nie zaniechano jego stosowania?. Dlatego – na wniosek osób skupionych w inicjatywie Nabiciwbrebank.pl ? Lexus wytoczył sprawę BRE BANK S.A. przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumenta o uznanie tego zapisu umowy za niezgodny z prawem i wpisania go do rejestru klauzul niedozwolonych (sygn. XVII AMC/1526/09).

[źródło, może wymagać zalogowania]

Podsumowanie

Tym samym, w świetle obowiązującego prawa, JEŚLI w swoim wyroku SOKiK uznałby klauzulę „bank może zmienić oprocentowanie” lub podobną za niezgodną z prawem i naruszającą zbiorowe interesy konsumentów – we wszystkich umowach klauzula ta zostanie skreślona i nie będzie obowiązującą. W pozostałym zakresie umowa wiąże obie strony.

Czy ktoś pytał o nakładanie kary finansowej na BRE? Odpowiedź na niezadane pytanie znalazła się bowiem w tekście BRE.

Ocenę stanowiska BRE („W związku z tym wyrok sądu spowoduje jedynie…”, „wyrok oznaczałby konieczność usunięcia zapisów z umów zawieranych obecnie” oraz „SOKiK nie może nałożyć kary finansowej”) pozostawiamy Czytelnikom.

Powyższe informacje nie stanowią porady prawnej, finansowej ani innej i wszelkie ich wykorzystanie w dowolnym celu odbywa się na wyłączną odpowiedzialność Czytelnika.

ciąg dalszy nastąpi

Zobacz inne pytania z cyklu „BREdnie?”:

Pytanie 1: Co zmieni wyrok SOKiK-u uznający niektóre zapisy w umowach kredytowych BRE Banku za wadliwe?

Pytanie 2: Co się zmieni dla klientów „starego portfela”?

Pytanie 3: Jaka będzie wysokość oprocentowania w przypadku wyroku SOKiK uznającego stanowisko UOKiK?