BRE odpowiada – część pierwsza: co zmieni wyrok SOKiK?

Czy BRE bank (wÅ‚aÅ›ciciel marek mbank i multibank) postanowiÅ‚ zmienić podejÅ›cie do klientów skupionych wokół inicjatyw nabiciwbrebank.pl i mstop.pl? Z ostatnich wypowiedzi pracowników banku na różnych forach i z komunikatów na oficjalnych stronach banku wynika, że tak. Tylko chyba w zÅ‚ym dla klientów kierunku… Co gorsza, bank stosuje politykÄ™ dezinformacyjnÄ… i być może wprowadza klientów i osoby postronne w bÅ‚Ä…d (po raz kolejny).

W tym cyklu artykułów spróbujemy skomentować wpisy umieszczone w oficjalnym komunikacie BRE tak, aby każdy mógł samodzielnie ocenić postępowanie BRE banku i jego politykę informacyjną.

Cykl wpisów „BREdnie?” poÅ›wiÄ™camy w caÅ‚oÅ›ci komentarzowi do pytaÅ„ i odpowiedzi zawartych na stronie: http://media.brebank.pl/press/kredyty_hipoteczne/pytania_i_odpowiedzi.

Pytanie 1:
Co zmieni wyrok SOKiK-u uznający niektóre zapisy w umowach kredytowych BRE Banku za wadliwe?

BRE

Rozprawa poświęcona jest zapisom w umowach, które w BRE Banku dotyczyły kredytu w linii zabezpieczonego hipoteką, udzielanego w złotych polskich. UOKiK kwestionuje zapis dotyczący warunków, w których zarząd banku może zmieniać oprocentowanie takich pożyczek. Jednak BRE Bank już nie stosuje takich rozwiązań. W związku z tym wyrok sądu spowoduje jedynie, że nie będzie można powrócić do stosowania takich zapisów (znajdą się one na liście klauzul zakazanych). Wyrok oznaczałby konieczność usunięcia zapisów z umów zawieranych obecnie z Klientami. Poza tym, w związku z zaprzestaniem stosowania ich przez bank, SOKiK nie może nałożyć na bank kary finansowej. [źródło]

Komentarz

Z punktu widzenia interesów konsumenta ważne jest to, aby wzorzec umowny był dla niego zrozumiały tj., został sformułowany w sposób jasny i nie budzący wątpliwości interpretacyjnych.

Kontrola incydentalna (in conreto) polega na kontroli treści umowy zaczerpniętej z wzorca. Sankcja przy tej kontroli polega na tym, że postanowienie umowne uznane za niedozwolone staję się bezskuteczne (nie wiąże), natomiast umowa jest wiążąca w pozostałym zakresie. Innymi słowy nie następuje tu upadek całej umowy. Sankcja ta niewątpliwie jest dotkliwa dla przedsiębiorcy, zważywszy, że usuwa z umowy to właśnie postanowienie, które obliczone było na przysporzenie mu jakiejś korzyści.

Kontrola abstrakcyjna polega na kontroli wzorca jako takiego, w oderwaniu od konkretnej umowy, której wzorzec dotyczy. Ocenie podlega treść postanowienia wzorca, a nie sposób jego wykorzystania, czy jego powszechność w analogicznych wzorach konkurencyjnych przedsiÄ™biorców. Ocena znaczenia postanowieÅ„ wzorca umowy nastÄ™puje w oderwaniu od warunków ekonomicznych i gospodarczych dziaÅ‚alnoÅ›ci prowadzonej przez przedsiÄ™biorcÄ™, którego wzorzec podlega kontroli w tym trybie. Ochrona zbiorowych interesów konsumentów przed negatywnymi skutkami stosowania w obrocie gospodarczym wzorców umownych nie byÅ‚aby bowiem możliwa bez przeprowadzenia abstrakcyjnej kontroli wzorców oraz bez umożliwienia osobom, które nie braÅ‚y udziaÅ‚u w procesie (konsumentom i przedsiÄ™biorcom) dokonania oceny, jakie wzorce nie sÄ… dozwolone. W razie uwzglÄ™dnienia powództwa sÄ…d gospodarczy, kierujÄ…c siÄ™ przepisami art. 384-385, orzeka, że konkretne, zaskarżone postanowienia wzorca umowy sÄ… niedozwolone i zakazuje ich stosowania (art. 479 §1 k.p.c.). Zgodnie z art. 479 k.p.c., wyrok ma – od chwili wpisania do odpowiedniego rejestru (rejestru klauzul abuzywnych) – skutek także wobec osób trzecich.

IstniejÄ…ce dotychczas w literaturze i orzecznictwie wÄ…tpliwoÅ›ci dotyczÄ…ce skutków wpisu klauzuli do rejestru zostaÅ‚y rozwiÄ…zane w podjÄ™tej przez SÄ…d Najwyższy uchwale z dnia 13 lipca 2006 roku w sprawie III SZP 3/06, uznajÄ…cej, że stosowanie postanowieÅ„ wzorców o treÅ›ci tożsamej z treÅ›ciÄ… postanowieÅ„ uznanych za niedozwolone prawomocnym wyrokiem SÄ…du OkrÄ™gowego w Warszawie – SÄ…du Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wpisanych do rejestru, o którym mowa w art. 479 §2 k.p.c., może być uznane w stosunku do innego przedsiÄ™biorcy za praktykÄ™ naruszajÄ…cÄ… zbiorowe interesy konsumentów (poprzedni art. 23 a ust. 2 u.o.k.k. – obecnie art. 24 ust. 2 pkt 1 u.o.k.k.). Zaakceptowanie odmiennego stanowiska przyczyniÅ‚oby siÄ™ do obchodzenia przez przedsiÄ™biorców przepisów art. 385 k.c. oraz art. 479 k.p.c. i w konsekwencji prowadziÅ‚oby do podważenia skutecznoÅ›ci caÅ‚ego systemu.

Reasumując należy wskazać, iż za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów może być uznane:

  • dalsze stosowanie postanowienia uznanego za niedozwolone i wpisanego do rejestru klauzul abuzywnych przez przedsiÄ™biorcÄ™, który byÅ‚ stronÄ… postÄ™powania,
  • stosowanie przez przedsiÄ™biorcÄ™ postanowienia uznanego za niedozwolone i wpisanego do rejestru klauzul abuzywnych, który nie byÅ‚ stronÄ… postÄ™powania,
  • zaprzestanie przez przedsiÄ™biorcÄ™, który byÅ‚ stronÄ… postÄ™powania stosowania postanowienia uznanego za niedozwolone i wpisane do rejestru klauzul abuzywnych, ale rozpoczÄ™cie stosowania przez niego klauzuli, która jest treÅ›ciowo identyczna z postanowieniem uznanym za niedozwolone,
  • stosowanie przez innego przedsiÄ™biorcÄ™ klauzuli, która nie bÄ™dÄ…c treÅ›ciowo identyczna z postanowieniami wzorca wpisanego do rejestru, wywoÅ‚uje ten sam skutek.

[źródło]

Klauzula z pozwu, która wg UOKiKu jest niezgodna z prawem, rażąco naruszając prawa konsumenta brzmi:

Stopa procentowa Kredytu może ulegać zmianom w okresie trwania Umowy w przypadku zmiany, co najmniej jednego z następujących parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego:
a) oprocentowania lokat międzybankowych (stawek WIBID/WIBOR),

b) rentowności bonów skarbowych, obligacji Skarbu Państwa,
c) zmiany stóp procentowych NBP
oraz w zakresie wynikającym ze zmiany tych parametrów.

Klauzula, którą mają w swoich umowach Klienci tzw. starego portfela w CHF brzmi:

Zmiana wysokości oprocentowania Kredytu może nastąpić w przypadku zmiany stopy referencyjnej określonej dla danej waluty oraz zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju (lub krajów zrzeszonych w Unii Europejskiej), którego waluta jest podstawą waloryzacji.

UOKiK zdecydowaÅ‚ siÄ™ zaskarżyć tzw. klauzulÄ™ tożsamÄ… (czyli zapisy podobnie brzmiÄ…ce i rodzÄ…ce te same skutki prawne), gdyż w myÅ›l prawa tj. Art. 479[39]. Kodeksu PostÄ™powania Cywilnego „Z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystÄ…pić również wtedy, gdy pozwany zaniechaÅ‚ jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesiÄ™cy”. BRE BANK nie stosuje takich zapisów od koÅ„ca 2006 roku w nowych wzorcach umownych, wiÄ™c UOKiK baÅ‚ siÄ™ odrzucenia wniosku jako niezasadny.

Takich obaw nie miaÅ‚o Stowarzyszenie Lexus, które interpretuje ten zapis (tj. Art. 479 KPC) inaczej ? ?skoro bank dokonujÄ™ na jego podstawie obecnie zmian oprocentowania, tzn. że nie zaniechano jego stosowania?. Dlatego – na wniosek osób skupionych w inicjatywie Nabiciwbrebank.pl ? Lexus wytoczyÅ‚ sprawÄ™ BRE BANK S.A. przed SÄ…dem Ochrony Konkurencji i Konsumenta o uznanie tego zapisu umowy za niezgodny z prawem i wpisania go do rejestru klauzul niedozwolonych (sygn. XVII AMC/1526/09).

[źródło, może wymagać zalogowania]

Podsumowanie

Tym samym, w Å›wietle obowiÄ…zujÄ…cego prawa, JEÅšLI w swoim wyroku SOKiK uznaÅ‚by klauzulÄ™ „bank może zmienić oprocentowanie” lub podobnÄ… za niezgodnÄ… z prawem i naruszajÄ…cÄ… zbiorowe interesy konsumentów – we wszystkich umowach klauzula ta zostanie skreÅ›lona i nie bÄ™dzie obowiÄ…zujÄ…cÄ…. W pozostaÅ‚ym zakresie umowa wiąże obie strony.

Czy ktoś pytał o nakładanie kary finansowej na BRE? Odpowiedź na niezadane pytanie znalazła się bowiem w tekście BRE.

OcenÄ™ stanowiska BRE („W zwiÄ…zku z tym wyrok sÄ…du spowoduje jedynie…”, „wyrok oznaczaÅ‚by konieczność usuniÄ™cia zapisów z umów zawieranych obecnie” oraz „SOKiK nie może naÅ‚ożyć kary finansowej”) pozostawiamy Czytelnikom.

Powyższe informacje nie stanowią porady prawnej, finansowej ani innej i wszelkie ich wykorzystanie w dowolnym celu odbywa się na wyłączną odpowiedzialność Czytelnika.

ciÄ…g dalszy nastÄ…pi

Zobacz inne pytania z cyklu „BREdnie?”:

Pytanie 1: Co zmieni wyrok SOKiK-u uznający niektóre zapisy w umowach kredytowych BRE Banku za wadliwe?

Pytanie 2: Co siÄ™ zmieni dla klientów „starego portfela”?

Pytanie 3: Jaka będzie wysokość oprocentowania w przypadku wyroku SOKiK uznającego stanowisko UOKiK?